‘Relaties geven betekenis aan je bestaan’

Betekenisvol. Dat is een belangrijk woord in het leven van Hendrik Jan van den Berg. Samen met Joost Zielstra vormt hij de Raad van Bestuur bij Lelie zorggroep. Hendrik Jan weet uit eigen ervaring hoe belangrijk goede zorg is. Zelf wil hij ook betekenisvol zijn, voor cliënten, collega’s en voor zijn vrouw en kinderen.

Vijf jaar was Hendrik Jan toen zijn moeder ongeneeslijk ziek werd. “Dat bracht mij als klein jongetje het ziekenhuis in. Daardoor heb ik een enorme fascinatie gekregen voor het leven, voor de zorg en voor de betekenis van zorg.” Hendrik Jan vertelt erover in zijn kamer in het hoofdkantoor van Lelie zorggroep in Rotterdam. Hij praat makkelijk en bewogen, gebruikt veelvuldig zijn handen en weet te boeien

ZORG MET BETEKENIS
“Ik wist al heel jong dat ik iets wilde doen met zorg. Het grootste cadeau van mijn leven is dat mijn moeder uiteindelijk nog 25 jaar heeft mogen leven nadat ze ziek werd. Haar ziekte werd chronisch. Daarin heeft menselijkerwijs gesproken de gezondheidszorg iets betekend. Het leven is je gegeven en niemand sterft vóór zijn tijd, maar de technologische mogelijkheden zijn daarbij inbegrepen.” Zijn fascinatie voor de gezondheidszorg maakte dat hij gezondheidswetenschappen ging studeren. Na de universiteit ‘rolde’ hij de zorg in. Via werk bij onder andere het HagaZiekenhuis, het Erasmus MC en Eleos kwam hij in 2014 bij Lelie zorggroep terecht. Eerst als directeur en sinds juli 2016 als bestuurder. Sinds mei 2018 vormt hij samen met Joost Zielstra de Raad van Bestuur.  

VAN BETEKENIS ZIJN
“Lelie zorggroep vind ik een schitterende organisatie als het gaat om zorg met betekenis,” vertelt Hendrik Jan. “We kunnen iets betekenen op het gebied van zingeving. Mijn droom is dat Lelie zorggroep een plek is in de samenleving waar zorgverleners van betekenis kunnen zijn voor mensen die dat nodig hebben. Niet in woorden, maar in daden. Dat mensen aan ons gedrag zullen zien: die zorgverleners werken vanuit herkenbare christelijke waarden. Zij zien om  naar de kwetsbaren en eenzamen. Daaraan is behoefte in de samenleving. En dat wordt nu ook al gezien en gewaardeerd bij Lelie zorggroep. Dat hoor ik regelmatig en motiveert me enorm om dit mooie werk te mogen doen.”

Een van de speerpunten van Lelie zorggroep is dat de bewoners van verpleeghuizen zichzelf kunnen zijn, ook al kunnen ze niet meer thuis wonen. “Als mensen bij ons binnenkomen, vragen we hun levensloop na. ‘Wie bent u geweest in het verleden?’ We beginnen met het in beeld brengen van de levensreis. Dan weten we wat voor die persoon belangrijk is in de laatste levensfase, want daar is natuurlijk vaak sprake van in een verpleeghuis. We proberen rekening te houden met persoonlijke wensen in het dagschema dat we aanbieden, we proberen aan te sluiten als het gaat om muziekkeuzes en de activiteiten die we aanbieden.”

JEZELF ZIJN
Hendrik Jan: “Jezelf zijn is een groot goed. Het is ook noodzakelijk om in contact te kunnen zijn met de ander.” Dat is ook wat hij wil doen als ‘leider’. “De grootste deugd in leiderschap is onbaatzuchtigheid. Het gaat niet om de leider, maar om degenen die geleid worden. Dat is wat wij dienend leiderschap noemen. Ik ben wars van macht en ego. Je ervaart alleen maar betekenis in je leven in relatie met de ander. Als alles om je heen wegvalt, maar je hebt elkaar nog over, dan ben je uiteindelijk nog heel rijk. Mijn moeder kon op een gegeven moment door haar ziekte niet zoveel meer, maar ze was er nog wel voor mijn vader en mij. Dat ervoer ik als een groot geschenk.” En hij leerde nog meer levenslessen in zijn jeugd. “Doordat mijn moeder ziek was, droeg ik al heel jong veel verantwoordelijkheid. De taken werden onderling verdeeld. Daar draait het bij leiderschap ook om: er zijn, het werk met elkaar verdelen en de juiste vragen stellen.”
Als bestuurder wil hij zoveel mogelijk ‘zichzelf zijn’. “Mijn identiteit ligt niet in de functie die ik vervul, maar in wie ik ben. Dat wordt voor een groot deel bepaald door de plek waar je bed heeft gestaan, scholing en het persoonlijke geloof dat je al dan niet hebt. Maar als je kunt accepteren wie je bent, met je voorgeschiedenis, dan is het niet moeilijk. En dan kun je ook accepteren dat de ander zichzelf mag zijn. Ik ben me er heel bewust van dat ik een rol vervul binnen Lelie zorggroep. Wat ik als bestuurder zeg, kan in bepaalde situaties anders zijn dan wat Hendrik Jan zegt. Maar dat betekent niet dat ik niet meer mezelf ben. Naast de persoonlijke verantwoordelijkheid die je voelt en draagt, is er ook de organisatorische en maatschappelijke verantwoordelijkheid. ”
De bestuurder vindt niet dat hij binnen Lelie zorggroep bij de ene divisie beter past dan bij de andere. “We hebben Agathos, Curadomi en Lelie zorggroep wonen, zorg en welzijn. Maar ik ben bestuurder voor ál de merken binnen de zorggroep. Ik wil dat alle locaties, merken en teams kunnen bloeien en zichzelf mogen zijn.” Tegelijkertijd wil hij zijn eigen opvattingen niet verloochenen als bestuurder. “Ik zal nooit een besluit invoeren waar ik zelf niet achter sta. Er zijn ethische grenzen rondom de beschermwaardigheid van het leven waar ik voor blijf staan.”

VÓÓR ZESSEN OP
Werken als bestuurder voor een zorgorganisatie is geen negen-tot-vijfbaan. Het is een permanente verantwoordelijkheid. “Je kunt dag en nacht gebeld worden, zowel doordeweeks als op zaterdag en zondag. Je staat daarmee in feite altijd aan. Er kunnen crisissituaties zijn waarbij mijn advies nodig is of waarbij ik nodig ben in de aanpak. Daarvoor moet je altijd bereikbaar zijn.”
Hendrik Jan eet vaak ’s avonds niet thuis in het gezin. “Mijn vrouw Andrea eet dan met de kinderen. Maar”, zo vertelt hij, “het begin van de dag is wel altijd voor ons gezin. Onze dag begint vroeg. We staan voor zessen op. Dan ontbijten we met elkaar. We hebben tijd voor de verhalen van school en we kijken wat er die dag te gebeuren staat. Dan hebben we ruimte voor stille tijd, om iets te lezen en bij elkaar te zijn. Daarna gaan we allemaal ons weegs”, vertelt Hendrik Jan.

STRALEN
Ter ontspanning mag hij graag muziek luisteren of maken. Hij speelt orgel en zijn kinderen bespelen ook een muziekinstrument. “En ik houd van lezen. Ik lees enorm graag en enorm veel. Ik houd er ook van om in de keuken actief te zijn met de kinderen. Ik word gelukkig van huiselijkheid. Spelletjes doen met de kinderen, de kachel aanmaken, muziek maken. Dat soort kleine, gezellige dingen.”
Als hij over zijn gezin praat, straalt hij. “We hebben schitterende kinderen. Ze zijn allemaal anders, spontaan, heel open en leergierig. Eigenlijk leren kinderen je gewoon weer te filosoferen. Ze stellen de open vragen over het leven. Hoe weet je nou dat iets waar is, bijvoorbeeld? Dat is een schitterende vraag. Die stellen kinderen uit het niets. Dat houd je dicht bij het leven. Ik vind het mooi om iets in de ontwikkeling van de kinderen te kunnen betekenen. Soms kan dat. Maar zij betekenen ook iets voor jouw ontwikkeling. Hun liefde is onvoorwaardelijk en niet berekenend. Ze leren je ook om jezelf te zijn. Dat kunnen kinderen veel beter dan volwassenen.”
En dan komt hij weer uit bij zijn eigen jeugd. “Mijn moeder is overleden, maar mijn vader leeft nog en woont in een verpleeghuis, al drie jaar. Ik ben mijn ouders eindeloos dankbaar voor de opvoeding die ik heb gekregen. En ik hoop dat onze kinderen dat later ook kunnen zeggen.” En hij heeft nog meer dromen.  “Ik hoop dat ik de gezondheid krijg om dit werk te blijven doen. Ik vind het heel mooi om met een groep mensen bij Lelie zorggroep op pad te zijn en van betekenis te mogen zijn voor de mensen die dat nodig hebben. Er zal ziekte blijven op deze aarde, er zal verdriet blijven. Het leven is niet maakbaar en waar mensen zijn is altijd gedoe. Dat kunnen we niet oplossen. Maar we kunnen wel het dagelijkse leven van iedere dag wat beter proberen te maken.”

*Hendrik Jan van den Berg (34) studeerde Gezondheidswetenschappen in Rotterdam. Tijdens zijn studie volgde hij het Erasmus Honours Programme. Hij werkte achtereenvolgens bij VitalHealth Software, het HagaZiekenhuis, het Erasmus MC en Eleos. Sinds september 2014 werkt hij bij Lelie zorggroep. Eerst als directeur en sinds juli 2016 als Lid van de Raad van Bestuur.
Naast zijn werk voor Lelie zorggroep zit Hendrik Jan in de Raad van Toezicht van het Hoornbeeck College en het Van Lodenstein College. Hij is vicevoorzitter van de Leerhuizen Palliatieve Zorg en penningmeester van Korsakov Kenniscentrum. Ook trekt hij een aantal bestuurlijke portefeuilles namens Conforte, de brancheorganisatie voor ouderenzorg in Rotterdam.
Hendrik Jan woont in Gouda en is getrouwd met Andrea. Samen hebben ze vier kinderen: Rozemarijn (12), Joachim (10), Cathelijne (6) en Josephine (0).

*Hendrik Jan staat op de foto met een cliënt van De Specialiteit. De Specialiteit is onderdeel van Lelie zorggroep en is bedoeld voor mensen die een extra steuntje in de rug nodig hebben. Hendrik Jan: "In de Specialiteit wordt een geweldige dag gecreëerd voor de deelnemers. Begeleiders en deelnemers werken samen in onze lunchrooms en maken heerlijke maaltijden en broodjes klaar. We bakken ook de meest bijzondere taarten daar. De Specialiteit is een plek waar ik graag een poosje meehelp! De sfeer in de Specialiteit is ontspannen. Iedereen draagt zijn eigen steentje bij."  De Specialiteit heeft vier locaties, waaronder het restaurant in het hoofdkantoor van Lelie zorggroep.

*Dit interview komt uit het Lelie magazine dat in december 2019 verscheen.
Beeld: Iris Loonen. Tekst: Linda Stelma.
Klik hier om door dit Lelie magazine te bladeren. Klik hier om het meest recente Lelie magazine gratis aan te vragen.

Ook werken bij Lelie zorggroep? Kijk hier of er een vacature is die bij je past.